Yun Dong-ju (tiếng Hàn: 윤동주, tên Hán Việt là Doãn Đông Trụ - 尹東柱,30 tháng 12 năm 1917 - 16 tháng 2 năm 1945) – là nhà thơ Hàn Quốc, tác giả của những bài thơ trữ tình cũng như thơ ca kháng chiến, một trong những nhà thơ được yêu thích nhất ở Hàn Quốc.
Tiểu sử:
Yun Dong-ju sinh ra ở Long Tỉnh, Cát Lâm, Trung Quốc. Ông là con cả của gia đình có bốn đứa con, bố là Yun Yeong-seok và mẹ là Kim Yong. Năm 1932, ông vào trường trung học ở Long Tỉnh, sau đó trở về Triều Tiên, năm 1936 ông tiếp tục học trung học ở Bình Nhưỡng. Sau khi trường bị đóng cửa, ông trở về Long Tỉnh và vào học tại Học viện Gwangmyeong. Năm1941 ở tuổi 23, ông tốt nghiệp trường Kỹ thuật Yonsei (nay là Đại học Yonsei). Thời gian này ông đã viết nhiều bài thơ và đem tập hợp 19 bài để xuất bản với tên gọi là “Trời, gió, sao và thơ” (하늘 과 바람 과 별 과 시). Tuy nhiên, cuốn sách đã không được in ra vì sự kiểm duyệt.
Năm 1942, Yun Dong-ju
đi sang Nhật
và vào học khoa Văn học Anh tại Đại học Rikkyo ở Tokyo. Sáu tháng sau, ông chuyển
đến Đại học Doshisha ở Kyoto. Ngày 14 tháng 7 năm 1943 ông bị cảnh sát Nhật Bản
bắt giữ và bị giam tại Đồn cảnh sát Kamogawa ở Kyoto. Năm sau, tòa án khu vực
Kyoto kết án ông hai năm tù về tội đã tham gia vào Phong trào Độc lập của Triều
Tiên. Ông bị giam ở Fukuoka, nơi ông qua đời vào tháng Hai năm 1945.
Thơ của ông cuối cùng đã được công bố vào năm 1948, khi
ba tập bản thảo viết tay đã được xuất bản dưới một tên gọi chung là “Trời, gió,
sao và thơ”. Với sự ra đời của cuốn sách này Yun
Dong-ju được công nhận
là một nhà thơ kháng chiến ở vào giai đoạn cuối của sự chiếm đóng.
Tháng 11 năm 1968, Đại học Yonsei với sự tham gia của một
số tổ chức khác, đã thành lập quỹ để cung cấp tài chính cho Giải thưởng thơ Yun Dong-ju.
Tác phẩm:
Tháng 1 năm 1948, nhà xuất bản “Jeongeumsa” xuất bản tập
thơ “Trời, gió, sao và thơ” gồm 31 bài thơ và do nhà thơ Chong Ji-yong viết lời
giới thiệu. Tập thơ ngay lập tức gây được sự chú ý đặc biệt của bạn đọc. Năm
1976, thân nhân, bạn bè của Yun Dong-ju tiếp tục
thu thập những
bài thơ khác của ông cho vào ấn bản thứ ba của cuốn sách. Ấn bản thứ ba với 116
bài thơ được coi là bộ sưu tập đầy đủ nhất các tác phẩm của Yun Dong-ju.
Trong một cuộc khảo sát năm 1986, Yun Dong-ju được bình chọn là “nhà thơ nổi tiếng nhất của
giới trẻ Hàn Quốc”, và sự nổi tiếng này vẫn tiếp tục cho đến ngày nay.
Dưới đây là một số lời bình cho “Bài thơ mở đầu” của
tập thơ này.
Tôi muốn
suốt đời ngước mắt nhìn trời cao
Mà
không một chút gì xấu hổ
Và trên
ngọn gió làm chiếc lá lao xao
Tôi đã
từng trăn trở.
Bằng
con tim hát về những vì sao
Tôi yêu
tất cả những gì đang dần chết đó
Và tôi
vẫn phải đi theo
Cho đến
hết con đường mà tôi có.
Và đêm
nay gió rượt những vì sao.
Đây là bài đầu tiên trong tập thơ của Yun. Nó giống như một
tín điều, một quan điểm xuyên suốt cuộc đời nhà thơ.
Tôi muốn
suốt đời ngước mắt nhìn trời cao
Mà
không một chút gì xấu hổ
Yun viết rằng ông muốn sống hết cuộc đời của mình mà rồi không
phải xấu hổ vì những ngày ông đã sống.
Và trên
ngọn gió làm chiếc lá lao xao
Tôi đã
từng trăn trở.
Và ngay cả một cơn gió nhẹ làm chiếc lá lao xao cũng mang
lại nỗi đau. Cuộc sống không hề là dễ dàng với nhà thơ. Đó là cuộc sống trong
thời gian chiếm đóng của Nhật Bản, người Hàn Quốc bị phân biệt đối xử nặng nề,
chịu sự kiểm duyệt gắt gao.
Bằng
con tim hát về những vì sao
Tôi yêu
tất cả những gì đang dần chết đó
Nhưng dù thế nào đi nữa, nhà thơ sẽ vẫn yêu tất cả và sẽ
giữ ở trong trái tim, trong tâm hồn một tình yêu dành cho tất cả mọi thứ ở xung
quanh mình. Đấy là thái độ trân trọng với thế giới và với chính mình, ông muốn
giữ trong tim mình những gì yêu quí nhất. Nhiều người cho rằng dòng thơ “Tôi
yêu tất cả những gì đang dần chết đó” – là nói về đất nước Hàn Quốc đang dần chết vì bị người
Nhật chiếm đóng. Về cái đất nước mà họ đã để mất...
Và tôi
vẫn phải đi theo
Cho đến
hết con đường mà tôi có.
Ông chấp nhận số phận của mình mà không cần tranh cãi,
không từ chối hay phủ nhận thực tế. Chấp nhận tất cả mọi thứ như là vốn có và
đi tiếp vào cuộc sống với vẻ ngẩng cao đầu.
Và đêm
nay gió rượt những vì sao.
Và ngày hôm nay những khó khăn của cuộc sống tiếp tục xảy
ra ...
Đọc bài thơ, chúng ta cảm nhận được lòng tự trọng, sự
khiêm tốn, đồng thời một tình yêu và thái độ băn khoăn lo lắng đối với cuộc đời.
Thơ của Yun Dong-ju được dịch nhiều sang tiếng Anh. Tiếng
Việt có bản dịch của Nguyễn Viết Thắng với khoảng 20 bài.
Sự ảnh hưởng trong văn hóa đại chúng:
*Tiểu thuyết “Điều tra” (The Investigation) của
nhà văn Hàn Quốc Lee Jung-myung được coi là “bản tụng ca những sáng tạo” của
Yun Dong-ju.
*Năm 2011, Nhà hát Biểu diễn Nghệ thuật Seoul (Seoul
Performing Arts Company) dựng vở kịch tiểu sử “Yun
Dong-ju Shoots the Moon” dựa trên cuộc đời của ông.
*Bộ phim Dongju; Chân dung của một nhà thơ
(DongJu; The Portrait of A Poet) được phát hành vào tháng 2 năm 2016. Bộ phim kể
về cuộc sống của Yun Dong-ju và Song Mong-kyu thời thuộc địa của Nhật.
Một số bài thơ:
Bài thơ
mở đầu
Tôi muốn suốt đời
ngước mắt nhìn trời cao
Mà không một chút
gì xấu hổ
Và trên ngọn gió
làm chiếc lá lao xao
Tôi đã từng trăn trở.
Bằng con tim hát về
những vì sao
Tôi yêu tất cả những
gì đang dần chết đó
Và tôi vẫn phải đi
theo
Cho đến hết con đường
mà tôi có.
Và đêm nay gió rượt
những vì sao.
서시
죽는 날까지 하늘을 우러러
한점 부끄럼이 없기를,
잎새에 이는 바람에도
나는 괴로워했다.
별을 노래하는 마음으로
모든 죽어가는 것을 사랑해야지
그리고 나한테 주어진 길을
걸어가야겠다.
오늘밤에도
별이 바람에 스치운다.
Cúc vạn
thọ
Chỉ có hoa cúc hiền
dịu
Mới là cô gái của
tôi
Dưới ánh trăng lạnh
lẽo trong đêm vắng
Tôi nhớ về người
yêu dấu ngày xa
Tôi đến khu vườn,
nơi cúc nở đầy hoa.
Cúc vạn thọ rụt rè
Ngay cả vì tiếng
kêu của dế
Còn tôi đứng trước
hoa lặng lẽ
Rụt rè như đứa trẻ
ngày thơ
Tâm trí của hoa là
tâm trí của tôi
Tim của tôi là tim
cúc vạn thọ.
코스모스
청초한 코스모스는
오직 하나인 나의 아가씨
달빛이 싸늘히 추운 밤이면
옛 소녀가 못 견디게 그리워
코스모스 핀 정원으로 찾아간다.
코스모스는
귀또리 울음에도 수줍어지고
코스모스 앞에선 나는
어렸을 적처럼 부끄러워지나니
내 마음은 코스모스의 마음이요
코스모스의 마음은 내 마음이다.
Đom đóm
Nào cùng đi, bạn
nhé
Ta cùng đi vào rừng.
Đi nhặt từng mảnh
trăng
Ta vào rừng bạn
nhé.
Trong đêm đầy đom
đóm –
Những mảnh vỡ của
trăng.
Nào cùng đi, bạn
nhé
Ta cùng đi vào rừng.
Đi nhặt từng mảnh
trăng
Ta vào rừng bạn
nhé.
반딧불
가자 가자 가자
숲으로 가자
달조각을 주우러
숲으로 가자.
그뭄밤 반딧불은
부서진 달조각,
가자 가자 가자
숲으로 가자
달조각 주우러
숲으로 가자.
Dế mèn
và tôi
Dế mèn và tôi
Trên bãi cỏ cùng
nhau trò chuyện.
Tích-tích te-te
Tích-tích te-te
Còn nói với ai
Chúng tôi hứa với
nhau im lặng.
Tích-tích te-te
Tích-tích te-te
Dế mèn và tôi
Cùng nhau chuyện
trò đêm trăng sáng.
귀뚜라미와
나와
귀뚜라미와 나와
잔디밭에서 이야기 했다.
귀뜰귀뜰
귀뜰귀뜰
아무게도 알려주지 말고
우리 둘만 알자고 약속했다.
귀뜰귀뜰
귀뜰귀뜰
귀뚜라미와 나와
달 밝은 밤에 이야기 했다.
Chân
dung tự họa
Đi qua ngọn đồi tôi
nhìn ra cái giếng
Đứng cô đơn bên mé
một cánh đồng
Tôi tiến đến gần và
đưa mắt nhìn xem.
Bên trong giếng có
ánh trăng thanh
Có đám mây bay lượn
giữa trời xanh
Có gió thổi và mùa
thu ở đấy.
Và có một người đàn
ông
Không chút cảm tình
nên tôi quay trở lại.
Và khi quay trở lại
Tôi nghĩ suy và cảm
thấy thương
Thế là tôi lại tiến
đến gần
Và thấy anh ta vẫn
còn ở đấy.
Nhưng người ấy lại
làm tôi khó chịu
Và tôi lại bỏ ra đi
Nhưng tôi bắt đầu
nhớ con người ấy.
Bên trong giếng có
trăng, mây bay lượn
Có mùa thu, gió thổi
giữa trời xanh
Và người đàn ông –
giống như hoài niệm.
자화상
산모퉁이를
돌아 논가 외딴 우물을
홀로 찾아가선
가만히 들여다 봅니다
우물 속에는 달이 밝고 구름이 흐르고
하늘이 펼치고 파아란 바람이 불고
가을이 있읍니다
그리고 한 사나이가 있습니다
어쩐지 그 사나이가 미워져 돌아갑니다
돌아가다
생각하니 그 사나이가
가엾어집니다
도로 가 들여다 보니 사나이는
그대로 있읍니다
다시 그 사나이가 미워져 돌아갑니다
돌아가다
생각하니 그 사나이가
그리워집니다
우물 속에는 달이 밝고 구름이 흐르고
하늘이 펼치고 파아란 바람이 불고
가을이 있고 추억처럼 사나이가 있읍니다
Đêm ngồi đếm sao trời
Trên bầu trời đang chuyển mùa
Có đầy những ngôi sao của mùa thu
Và tôi ngỡ rằng không hề khó nhọc
Để tôi đếm hết những vì sao kia.
Những ngôi sao in dấu trong tim này
Nhưng tôi không còn đếm kịp
Bởi vì đêm sắp hết
Bởi vì còn đêm mai
Và bởi vì tuổi trẻ vẫn còn đây.
Một vì sao – tôi gọi là ký ức
Một vì sao – tôi sẽ gọi là tình
Một vì sao nữa – tôi gọi cô đơn
Vì sao nữa – là ước mơ, khao khát
Một vì sao khác – tôi gọi thơ ca
Một vì sao nữa – tôi gọi mẹ, mẹ ơi
Mẹ ơi, con muốn nói những lời đẹp đẽ dưới mỗi sao trời.
Gọi những cái tên của những người bạn thời còn đi học
Như: Phe,
Kyeong, Ok – những cô gái người ngoại quốc
Những
phụ nữ bây giờ đã trở thành mẹ hết rồi
Tên
những người hàng xóm của ta nghèo khó bao đời
Tên
của chim bồ câu, của hươu, nai, thỏ, chó
Và
cả những cái tên của biết bao thi sĩ
Như
Francis Jammes, Rainer Maria Rilke
Những
người, những con vật này giờ ở rất xa
Xa
như là những ngôi sao kia vậy.
Mẹ ơi
Và mẹ bây giờ ở Buk Gan xa xăm
Không hiểu vì sao con cảm thấy buồn
Trên ngọn đồi, những vì sao chiếu sáng
Con thử viết tên mình lên đất trống
Để rồi sau dùng đất bụi trùm lên.
Những con côn trùng khóc thét trong đêm
Chúng khóc vì cái tên con xấu hổ.
Nhưng đông qua thì sẽ đến mùa xuân
Cây cỏ xanh sẽ mọc đầy trên mộ
Trên ngọn đồi mà tên con chôn đó
Vẻ hiên ngang hoa cỏ mọc xanh rờn.
____________
*Francis
Jammes (1868-1938) – nhà thơ Pháp, Rainer Maria Rilke (1875-1926) – nhà thơ Đức.
별헤는 밤
계절이 지나가는 하늘에는
가을로 가득 차 있습니다
나는 아무 걱정도 없이
가을 속의 별들을 다 헤일 듯합니다
가슴 속에 하나 둘 새겨지는 별을
이제 다 못 헤는 것은
쉬이 아침이 오는 까닭이요,
내일 밤이 남은 까닭이요,
아직 나는 청춘이 다하지 않은 까닭입니다
별 하나에 추억과
별 하나에 사랑과
별 하나에 쓸쓸함과
별 하나에 동경과
별 하나에 시와
별 하나에 어머니, 어머니
어머님, 나는 별 하나에 아름다운 말 한 마디씩 불러봅니다.
소학교 때 책상을 같이 했던 아이들의 이름과
패, 경, 옥, 이런 이국 소녀들의 이름과,
벌써 아기 어머니 된 계집애들의 이름과
가난한 이웃 사람들의 이름과,
비둘기, 강아지 토끼, 노새, 노루,
'프랑시스 잼', '라이너 마리아 릴케',
이런 시인의 이름을 불러봅니다
이네들은 너무나 멀리 있습니다
별이 아스라이 멀 듯이
어머님,
그리고 당신은 멀리 북간도에 계십니다
나는 무엇인지 그리워
이 많은 별빛이 내린 언덕 위에
내 이름자를 써 보고
흙으로 덮어 버리었습니다
딴은, 밤을 새워 우는 벌레는
부끄러운 이름을 슬퍼하는 까닭입니다
그러나 겨울이 지나고 나의 별에도 봄이 오면
무덤 위에 파란 잔디가 피어나듯이
내 이름자 묻힌 언덕 위에도
자랑처럼 풀이 무성할 거외다
당시 부유했던 집안에
지금의 연대를 다니셨고,
재능이 뛰어나
주변의 추천으로 일본 닛코대학에 유학을 가셨다고 한다.
얼굴도 잘 생기셨었구나....
Cả hai
Biển màu xanh
Trời màu xanh
Biển vô tận, mênh mông
Trời mênh mông, vô tận
Ta ném đá xuống biển
Nhổ nước bọt lên trời
Biển chỉ lặng lẽ cười
Trời âm thầm lặng lẽ.
Vẽ bản đồ
Trên dây phơi quần áo
Tấm chăn có bản đồ
Mà đứa em bé nhỏ
Vừa vẽ tối hôm qua.
Bản đồ nơi quê nhà
Trong mơ em gặp mẹ?
Hay vùng Mãn Châu Lý
Nơi làm việc của cha?
*Ở Hàn Quốc người ta gọi đứa bé đái dầm trong chăn là “nó
vẽ bản đồ”.
Sống bằng gì?
Người dân đi biển, sống
Bằng mực, cá, tôm, rươi.
Còn người dân làm ruộng
Bằng ngô, lúa, sắn, khoai.
Thế lấy gì để sống
Người ở xứ sao trời?
